ഫോക് ലോർ ആഖ്യാനം പത്മരാജന്റെ ഞാൻ ഗന്ധർവ്വനിൽ

ചിന്ത എസ് ധരൻ

സംഗ്രഹം

         ഒരു സംസ്‌കാരത്തിൻ്റെ ആന്തരിക ഭാവനാസൃഷ്ടികളിലൂടെ സമൂഹമനസ്സിൻ്റെ അതിജീവനവും തിരിച്ചറിയലും വളർത്തുന്ന ശാക്തീകരണ രൂപങ്ങളിലൊന്നാണ് ഫോക്‌ലോർ. കേരളീയ ജനവിശ്വാസങ്ങളിലൂടെയും പുരാണകഥകളിലൂടെയും വളർന്നുവന്ന ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന മിത്ത്, ആകാംക്ഷയുടെ അതീന്ദ്രിയ സങ്കൽപ്പമായി നിലനിൽക്കുന്നു. പി. പത്മരാജൻ്റെ ‘ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ’ എന്ന സിനിമയെ ആസ്പദമാക്കി, ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങളുടെ ആധുനിക പുനർനിർമ്മാണം എങ്ങനെ ദൃശ്യഭാഷയിലൂടെയും ചലച്ചിത്രശാസ്ത്രപരമായ ഉപാധികളിലൂടെയും സംഭവിക്കുമ്പോൾ അതിൻ്റെ സാംസ്കാരികവും തത്വചിന്താപരവും, സൈക്കോ അനലിറ്റിക്കലുമായ ഉൾക്കാഴ്ചകൾ എങ്ങനെയാണ് രൂപപ്പെടുന്നത് എന്നതിനെ കുറിച്ച് ഈ പ്രബന്ധം വിശദമായി പരിശോധിക്കുന്നു.

ചലച്ചിത്രം ഒരു കലാരൂപമെന്ന നിലയിൽ ജനകീയ മിത്തുകളെ ദൃശ്യവൽക്കരിക്കുന്നത്, സമകാലിക ജീവിതാനുഭവങ്ങൾക്കും മാനസിക അതൃപ്തികൾക്കും രൂപം നൽകുന്ന വികാരമാർഗമായി മാറുന്നു. ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനശാസ്ത്രം, സൈക്കോഅനാലിസിസ്, മലയാള ചലച്ചിത്ര ചരിത്രം തുടങ്ങിയ വിചാരധാരകളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഈ  സിനിമയുടെ ആന്തരിക ഘടനകങ്ങളെയും ആഖ്യാനമാർഗങ്ങളെയും ആഴത്തിൽ വിലയിരുത്തുന്നു.

താക്കോൽവാക്കുകൾ

ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനം, പുനർനിർമ്മാണം , ആധുനികത, അതീന്ദ്രിയം, ആഖ്യാന ശാസ്ത്രം.

 ആമുഖം

ആഖ്യാനം മനുഷ്യരുടെ അടിസ്ഥാന സാംസ്കാരിക പ്രവർത്തനങ്ങളിലൊന്നായി നിലനിൽക്കുന്നു. ഓരോ തലമുറയും സമൂഹവുമായുള്ള അതിൻ്റെ ബന്ധം തിരിച്ചറിയുന്നത് പ്രധാനമായും കഥകളിലൂടെ ആയിരുന്നു. ഇതിൽ ഏറ്റവും വലിയ പങ്ക് വഹിച്ചിരിക്കുന്നത് ഫോക്‌ലർ ആഖ്യാനങ്ങളാണ്. പ്രചോദനത്തിൻ്റെയും ഭയത്തിൻ്റെയും അതിജീവനത്തിൻ്റെയും യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളോട് അനുക്രമമായ പ്രതികരണങ്ങളും അ അവയുടെ ഇടയിലൂടെയുള്ള ജീവിതാനുഭവങ്ങളുടെ സംഭാഷണരൂപങ്ങളാണ് ഇവ. കഥ, കാവ്യം, ഗാനങ്ങൾ, നാടൻ കലാരൂപങ്ങൾ തുടങ്ങിയവയെല്ലാം ഈ ആഖ്യാനങ്ങളുടെ വിവിധ ഭാവങ്ങളാണ്. കേരളീയ ജനവിശ്വാസങ്ങളിലും പുരാതന ആഖ്യാനരീതികളിലും ഏറെ പ്രസക്തിയുള്ള സങ്കൽപ്പമാണ് ഗന്ധർവ്വൻ . അതീന്ദ്രിയ സാന്നിദ്ധ്യങ്ങളിലൂടെയും രഹസ്യാത്മക ആകർഷണങ്ങളിലൂടെയും ഈ പ്രതീകം മനുഷ്യൻ്റെ ആകാംക്ഷകളെയും ലൈംഗികതയെയും വ്യക്തമായ രൂപത്തിൽ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു. ഇതെല്ലാം സാംസ്കാരിക ഭാവനയിലൂടെ ഉയർന്നുവന്ന ഒരു ആഖ്യാനരൂപമായി വിലയിരുത്താം.

‘ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ’ എന്ന പി. പത്മരാജന്റെ സിനിമ, ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന പൗരാണിക ആഖ്യാനത്തെ ആധുനിക സാമൂഹ്യപരിസരത്തിൽ പുനർനിർമിക്കുന്ന ഒരു ശ്രമമാണ്. മിഥ്യകൾ, ആകാംക്ഷ, മതം, ലിംഗത്വം എന്നിവയെ അനുഭവിച്ചറിഞ്ഞ മനുഷ്യവൈകല്യങ്ങൾ ഈ ചിത്രത്തിൽ പ്രകാശം കാണുന്നു. ചലച്ചിത്രശാസ്ത്രപരമായതും ആഖ്യാനശാസ്ത്രപരമായതുമായ വിശകലനരീതികളിലൂടെ ഈ സിനിമയിൽ ഉൾപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഫോക്‌ലോർ അനുഭവത്തിൻ്റെ സാംസ്കാരികവും സൈക്കോആനലിറ്റിക്കലുമായ നിലപാടുകൾ ഇതിലൂടെ പഠനവിധേയമാക്കുന്നു.

ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനത്തിൻ്റെ സാംസ്കാരികസ്വഭാവം

ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങൾ ഏതൊരു സമൂഹത്തിൻ്റെയും ആന്തരിക മനശ്ശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ പ്രകടനമാണെന്ന് നവീന ആഖ്യാനശാസ്ത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു¹. ജനവിശ്വാസങ്ങൾ, ഐതിഹ്യങ്ങൾ, പരമ്പരാഗത കഥകളും വർണ്ണനകളും, സാമൂഹികമായി സ്വീകൃതമായ ജീവിതാനുഭവങ്ങളുടെ സമാഹാരമാണ്. എഴുത്ത് പരിചയമില്ലാത്ത സമൂഹങ്ങളിൽ വാചികമായി തലമുറകളിലേക്ക് കൈമാറപ്പെടുന്ന ഈ ആഖ്യാനങ്ങൾ,  സമൂഹസ്മൃതികളേയും ആത്മഗതങ്ങളേയും കാത്തുസൂക്ഷിക്കുന്നു².

ഫോക്‌ലോർ കഥകൾ അതിൻ്റെ പുറംഘടനയിലൂടെ ഒരു മിഥ്യാനിർമ്മാണം സൃഷ്ടിച്ചേക്കാം എന്നതോടൊപ്പം, അതിൻ്റെ ആന്തരിക ഘടനയിലൂടെ അതിമനോഹരമായി സാമൂഹിക സത്യങ്ങളെ വെളിപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങൾ 'ജനകീയ വാസ്തവങ്ങൾ' സംവേദ്യമായി അവതരിപ്പിക്കുന്ന സമൂഹവായനകളാണ്. അതിൽ പ്രത്യക്ഷമാകുന്ന അതിഭയങ്കരത്വം, അതീന്ദ്രിയത്വം, ആത്മീയത്വം എന്നിവ ഓരോ കാലഘട്ടത്തിൻ്റെ സാമൂഹിക മനസ്സിൻ്റെ സാങ്കേതിക അടയാളങ്ങളാണ്³.

കേരളീയ ജനപദ പാരമ്പര്യത്തിൽ, ഇത്തരം ആഖ്യാനങ്ങളുടെ സ്വഭാവം ദ്വന്ദ്വാത്മകമാണ്: ജീവിതത്തിൻ്റെയും മരണമെന്ന മറുഭാഗത്തിൻ്റെയും അതിരുകളിൽ നിലകൊള്ളുന്ന ദൈവികതയും ഭീഷണിയും ഒരുപോലെ അടങ്ങിയ പ്രതീകങ്ങൾ — പൈശാചികർ, ഗന്ധർവ്വന്മാർ, മോഹിനികൾ, ബ്രഹ്മരക്ഷസുകൾ തുടങ്ങിയവയെ നമുക്ക് കാണാൻ സാധിക്കും. ഇവ ഓരോന്നും ആധുനികതയുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ വ്യത്യസ്‌തരൂപങ്ങളിലുള്ളതാണ്⁴. ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങൾ ആധുനിക കാലഘട്ടത്തിൽ പുനർരചനയിലൂടെയും സിനിമയിലൂടെയും നവരൂപങ്ങളിലേക്കും പുനർപ്രയോഗത്തിലേക്കും വഴിമാറുന്നു. ഫോക്‌ലോറിൻ്റെ ഈ പുനർലിഖിതം അതിൻ്റെ സംസ്കാരപരമായ താളങ്ങളെയും രാഷ്ട്രീയ ആഖ്യാനങ്ങളെയും തുറന്നുകാട്ടുന്ന വൈഭവവുമാണ്.

 ഗന്ധർവ്വൻ-  ആഖ്യാനത്തിൻ്റെ പൗരാണിക പശ്ചാത്തലം

ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന പ്രതീകം ഭാരതീയ പൗരാണിക ആഖ്യാനങ്ങളിൽ സുപ്രധാനമായ ഒരു സ്ഥാനം വഹിക്കുന്നു. വേദങ്ങളിൽ നിന്നുമാരംഭിച്ച് മഹാഭാരതം, രാമായണം, ഭാഗവതം തുടങ്ങിയ അനേകം പുരാണഗ്രന്ഥങ്ങളിലും ഗന്ധർവ്വന്മാർ ദൈവിക സംഗീതത്തിൻ്റെയും കലാരസത്തിൻ്റെയും പ്രതിനിധികളായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു5. ഇവർ സരസ്വതിയുടെ അനുചരന്മാരായി, ദേവതകളുടെ ആരാധനാ ചടങ്ങുകളിൽ കലാപ്രദർശനങ്ങളിലൂടെ പങ്കാളികളാകുന്നവരാണ്. ഭൗതികലോകം, ആദ്ധ്യാത്മികത, ആകാശീയമായ സൗന്ദര്യാന്വേഷണം എന്നീ ഘടകങ്ങളിലെല്ലാം ഗന്ധർവ്വൻ പ്രതീകം ഇടപെടുന്നു. പുരാണങ്ങളിൽ, ഗന്ധർവ്വന്മാർ ചിലപ്പോൾ രതിയിലും കാമനയിലും ആഴപ്പെട്ട കഥാപാത്രങ്ങളായാണ് വരുന്നത്. ഇവരുടെ ദൈവിക സംഗീതശക്തി, പ്രകൃതിയോടുള്ള മധുരബന്ധം, ശാരീരികസൗന്ദര്യവും കാമനാഭാവവും ചേർന്ന ഒരു 'ആസ്വാദനാത്മക മനോഹാരിത'യാണ് ഇവരെ പ്രത്യേകമാക്കുന്നത്.

കേരളീയ ജനപദസംസ്കൃതിയിൽ ഈ ഗന്ധർവ്വൻ പ്രതീകം അതിൻ്റെ ദൈവികതയും ഭൗതികതയും സംയുക്തമായി നിലകൊള്ളുന്ന രൂപത്തിലേക്ക് പരിണമിക്കുന്നു. തെയ്യം, പാട്ടുനൂൽ, ഐതിഹ്യഗാഥ  തുടങ്ങിയവയിലൂടെ ഈ ആഖ്യാനങ്ങൾ പ്രാദേശികമായി പുനരാഖ്യാനിക്കുന്നു. ഇവിടെയവൻ ശുദ്ധദൈവികതയല്ല, ഭീതിയും ആകർഷണവുമുള്ള ഒരു അതിഭാവുകത്വ സാന്നിധ്യമാണ്. ഇതിലൂടെ ഗന്ധർവ്വൻ ഒരു സംയുക്തമായ ഫോക്‌ലോർ പ്രതീകമായി മാറുന്നു. സംസ്കാരപരമായ ഭാവനകളുടെയും ലൗകിക അനുഭവങ്ങളുടെയും ആന്തരിക സംഘർഷങ്ങൾക്കിടയിലായി, ഗന്ധർവ്വൻ ആഖ്യാനങ്ങൾ ജനമനസ്സിൻ്റെ ഭയാനക-രമണീയമായ ഭാവനാസൃഷ്ടികളായി മാറുന്നത്.

ഗന്ധർവ്വൻ പ്രതീകാത്മകത മലയാള സിനിമയിൽ

മലയാള സിനിമ പലപ്പോഴും പൗരാണികവും ഫോക്‌ലോറുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രതീകങ്ങളെ ആധുനിക ദൃശ്യഭാഷയിലേക്കും സാമൂഹ്യജീവിതത്തിലേക്കും മാറ്റിക്കൊണ്ടുവരാൻ ശ്രമിച്ചിട്ടുള്ളതായി കാണാം. ഈ കലാവിഷ്കാരത്തിൽ ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന പ്രതീകം ചില ശ്രദ്ധേയമായ സംവിധായകരുടെ ചിന്തകളിൽ വിവിധ നിലകളിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട് 6..

പി. പത്മരാജൻ്റെ ‘ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ’ (1991) എന്ന ചിത്രം ഇതിൽ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്. ഇവിടെ ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന പ്രതീകം ദൈവികതയുടെ അല്ല, മറിച്ച് മനുഷ്യ കാമനയുടെ, ഇച്ഛാശക്തിയുടെയും ആന്തരിക സങ്കൽപ്പങ്ങളുടെയും ഭൗതികാവതാരമായാണ് പ്രതിനിധീകരിക്കപ്പെടുന്നത്. ഭാവനയുടെ അതിരുകൾക്കപ്പുറം പ്രവർത്തിക്കുന്ന ആത്മാവായി-ദൈവമല്ല, കേവലമൊരു മനുഷ്യജീവിയായിട്ടാണവൻ ചിത്രത്തിൽ രൂപം കൊള്ളുന്നത്.

സിനിമയിലെ ദൃശ്യഭാഷ, പശ്ചാത്തലസംഗീതം, സംഭാഷണ രീതി മുതലായവ ഗന്ധർവ്വൻ്റെ അതിസൗന്ദര്യത്തെയും അതിജീവനാത്മക കാമനയെയും ശക്തമായി പ്രമേയവത്കരിക്കുന്നു. അത്ഭുതം, ഭയം, ആഗ്രഹം തുടങ്ങിയ വികാരങ്ങളുടെ അതിരുകളിലായുള്ള ഈ കഥാപാത്രം സിനിമാ പ്രേക്ഷകൻ്റെ മാനസികാവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നു. ഇതുവഴി ഗന്ധർവ്വൻ, യഥാർത്ഥവും ഭാവനയും തമ്മിലുള്ള അതിർവരമ്പിനു സമാനമായ ഒരനുഭവമാകുന്നു.

 'ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ': ഒരു ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനമെന്ന നിലയിൽ

ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങൾ സാമൂഹികവും സാംസ്കാരികവുമായ ആന്തരിക ജീവിതാനുഭവങ്ങളുടെ കലാസങ്കലനങ്ങളാണ്. ജനതയുടെ ശബ്ദം, ഭാവന, ആഗ്രഹം, പേടി, ആത്മീയത എന്നിവയുടെ സംവേദനശക്തിയാണ് അവ. ഈ രീതിയിൽ പി. പത്മരാജൻ്റെ ‘ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ’ എന്ന സിനിമ വായിക്കുമ്പോൾ, ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനത്തിൻ്റെ ഘടകങ്ങൾ അതിൻ്റെ രൂപരചനയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നതായി തിരിച്ചറിയാം 7.

ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന കഥാപാത്രം പാരമ്പര്യമായ രീതിയിൽ ഒരു ദൈവിക പ്രതീകമല്ലാതെ മനുഷ്യ ജീവിതത്തിലേക്ക് കടന്നുവരുന്ന ഒരു അതിശയരൂപമാണ്. അവനും നായികയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം, ഭൗതികതയും ആത്മീയതയും അതിജീവിക്കുന്ന ഒരുതരം കാമനയുടെ പ്രതിനിധീകരണമായാണ് ചിത്രീകരിക്കപ്പെടുന്നത്. ഇത് പ്രകാരം, സിനിമയിലെ പ്രണയം പാരമ്പര്യ ഫോക്ലോർ ആഖ്യാനങ്ങളിൽ കാണുന്ന അതിജീവനാത്മക സന്ദർഭങ്ങളെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു.

ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന സിനിമയുടെ കഥാഘടന, സംഗീതം, ദൃശ്യഭാഷ, ആവർത്തന ഘടകങ്ങൾ, പ്രതീകങ്ങൾ എന്നിവയെല്ലാം വാക്കാലുള്ള കഥപറച്ചിലിൻ്റെയും പരമ്പരാഗത നാടോടി രൂപങ്ങളുടെയും യുക്തിയെ പ്രതിധ്വനിപ്പിക്കുന്നു. ഗന്ധർവ്വൻ തിരികെ മടങ്ങുന്ന അവസരത്തിൽ, ആഖ്യാനത്തിന് ഒരു നൈതികമായ അന്ത്യം നല്കുന്നു. അതിജീവനാത്മകമായ പ്രണയം പോലും അവൻ്റെ അതിരുകൾ തിരിച്ചറിയേണ്ടതുണ്ടെന്ന താണെന്നൊരു ജനകീയ തത്വം ഇവിടെ വ്യക്തമാണ്.

ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങൾ കാലപരിധികൾ മറികടന്ന് പുതിയ ആശയഭ്രമങ്ങളിലേക്കും അനുഭവതലങ്ങളിലേക്കും സഞ്ചരിക്കുന്നതാണ്. ആധുനിക മാധ്യമങ്ങൾ, പ്രത്യേകിച്ച് സിനിമ, ഇത്തരം ആഖ്യാനങ്ങളെ പുതു ആവർത്തനങ്ങളിലൂടെയും രൂപപരിഷ്കാരങ്ങളിലൂടെയും അവതരിപ്പിക്കുന്നു. ഈ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ് പി. പത്മരാജൻ്റെ ‘ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ’ എന്ന ചിത്രം വ്യത്യസ്തമായ ഒരു ആഖ്യാനപരിഭാഷയായി കാണപ്പെടുന്നത്.

ആധുനിക മലയാള സിനിമയുടെ പ്രേക്ഷകൻ താൻ കാണുന്ന ആഖ്യാനവുമായി തനിക്കൊരു ആന്തരിക ബന്ധം സ്ഥാപിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ആ ആത്മബന്ധം എവിടെ നിന്നുമാണ് ഉരുത്തിരിയുന്നത് എന്ന് പരിശോധിക്കുമ്പോൾ, അത് ആഖ്യാനത്തിലെ ബന്ധങ്ങളുടെ ഘടനയിലും പ്രതീകാത്മകതയിലുമാണ് തെളിഞ്ഞുവരുന്നത്. ഗന്ധർവ്വൻ്റെ കഥാപാത്രം ദൈവികതയുടെ പ്രതിനിധിയായി നിലകൊള്ളുന്നതുകൊണ്ട് മാത്രമല്ല, മനുഷ്യ-ദൈവ ബന്ധത്തെ സംബന്ധിച്ച പ്രശ്‌നവൽക്കരണമായി മാറി പ്രേക്ഷകൻ്റെ ശ്രദ്ധയാണ് ആകർഷിക്കുന്നത്.

സിനിമയുടെ ദൃശ്യഭാഷയും ആഖ്യാനശൈലിയും പ്രേക്ഷകരുടെ അനുഭവതത്ത്വത്തെ ആഴത്തിലാക്കി. ആഖ്യാനപരിഭാഷയുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ പ്രേക്ഷകന് തൻ്റെ യാഥാർത്ഥ്യത്തെ പുതിയയൊരു ദൃഷ്ടികോണിൽ കാണാൻ സാധിക്കും. ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനത്തിലെ അത്ഭുതവാസ്തവം, സമകാലിക ജീവിതാനുഭവങ്ങളുമായി ഒരു രസാത്മകബന്ധം സ്ഥാപിക്കുന്നു. ഈ രചനാശൈലി പ്രേക്ഷകനെ ഒരു അനുഭവകേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റുന്നു, സിനിമയെ കേവലം ദൃശ്യവൈഭവമായിട്ടല്ല, മറിച്ച് ഒരു അവബോധപരിഷ്കാരമാക്കി ഉയർത്തുന്നു.

മാർജിനൽ ദൃശ്യങ്ങൾ ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങളിൽ

ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങൾ പലപ്പോഴും സാമൂഹ്യപരമായി ഒറ്റപ്പെട്ടവരുടെ - അഥവാ മൈൻസ്ട്രീം ചരിത്രത്തിൽ ഉൾപ്പെടാതെ പോയവരുടെ - ജീവിതാനുഭവങ്ങൾ സൂക്ഷ്മമായി രേഖപ്പെടുത്തുന്ന സാംസ്കാരിക ഭൂപടങ്ങളാണ്. ഇതുവഴി മാർജിനൽ സമൂഹങ്ങളുടെയും വ്യക്തികളുടെയും അനുഭവങ്ങൾ, നേരിട്ടുള്ള പ്രതിനിധാനമല്ലാത്തരീതിയിലും സൂചനകളിലൂടെയും ആഖ്യാനങ്ങളിൽ സാന്നിധ്യമാകുന്നു.

സ്ത്രീകൾ, ട്രാൻസ്, ദളിത്, ആദിവാസി തുടങ്ങിയ സമൂഹങ്ങൾ - ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങളിൽ ഒരു അതിരുപയോഗം വഴിയാക്കി പ്രതിനിധീകരിക്കപ്പെടുന്നു. എന്നാൽ ഇവയുടെ പ്രതിനിധാനം പലപ്പോഴും നിഗൂഢമായ രീതിയിലായിരിക്കും, പ്രത്യേകിച്ച് ദൃശ്യമാധ്യമങ്ങളിലെ പുനരാഖ്യാനങ്ങളിൽ8. ഇവയെ 'മാർജിനൽ ദൃശ്യങ്ങൾ' എന്ന നിലയിൽ വിശകലനം ചെയ്യാം.

പത്മരാജൻ്റെ ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന സിനിമയിലെ നായികയായ ഭാമയുടെ കഥ ഇതിൻ്റെ സമകാലീന ഉദാഹരണമാണ്. ഭാമയുടെ പ്രണയം ദേവനോട് - ഗന്ധർവ്വലോകത്തിൽപ്പെട്ട ഒരു ദിവ്യപുരുഷനോട്. ഈ പ്രണയബന്ധം സാമൂഹ്യനിയമങ്ങളുടെയും ഭൗതികലോകത്തിൻ്റെയും അതിരുകൾ മറികടക്കുകയാണ്. ഭാമ, ഒറ്റപ്പെടലിൻ്റെ വേദനയിലൂടെയും ആധ്യാത്മിക വേദനയിലൂടെയും കടന്നുപോയി, തൻ്റെ ഇച്ഛാശക്തിയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ  അതിരുകൾക്കപ്പുറമുള്ള ബന്ധവുമുണ്ട്. ഇത് ഒരു മാർജിനൽ സ്ത്രീപ്രതീകത്തിൻ്റെ പ്രതിനിധാനമായി വായിക്കപ്പെടുന്നു .

ഭാമയുടെ അനുഭവം കേരളീയ ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങളിൽ സ്ത്രീയുടെ സാന്നിധ്യത്തിന് സമാനാന്തരമായൊരു പുനർവായനയാണ്. അവളിൽ ഗന്ധർവ്വനുമായി ചേർന്ന് ലോകവുമായുള്ള ബന്ധങ്ങളെ തൽസമയത്തും അതീതമായ ഒരാവസ്ഥയിലേക്കാണ് സിനിമയിൽ നയിക്കുന്നത്. പത്മരാജൻ ഈ മാർജിനലിറ്റി ദൃശ്യഭാഷയിൽ സ്വതന്ത്രവും സങ്കേതപരവുമായ രീതിയിൽ അവതരിപ്പിക്കുന്നു, അതിലൂടെ ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങൾക്ക് ഒരു നവ രാഷ്ട്രീയ വായനയും ചാർത്തുന്നു .

4. 'ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ': പത്മരാജൻ്റെ ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനപരിപ്രേക്ഷ്യത്തിൽ

ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനസങ്കേതങ്ങൾ സമകാലീന മലയാള സിനിമയിൽ അഭിവ്യഞ്ജനാത്മകവും പുനർവായനാപരവുമായ രൂപത്തിൽ ഉദ്ഭവിക്കുന്നത് പത്മരാജൻ്റെ ചലച്ചിത്രങ്ങളിലൂടെ വ്യക്തമായി പ്രകടമാകുന്നു. ‘ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ’ (1991) എന്ന ചിത്രത്തിൽ അദ്ദേഹം അവതരിപ്പിക്കുന്ന കഥയും കഥാപാത്രങ്ങളുമെല്ലാം ഈ ആഖ്യാനചാതുര്യത്തിൻ്റെ നവസങ്കൽപ്പവുമായി പിണഞ്ഞിരിക്കുന്നു. ഇതിൽ ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന പുരാണപ്രതീകം ദൈവികതയുടെയും മാനവികതയുടെയും അതിരിൽ നിലകൊള്ളുന്നു.

ചിത്രത്തിലെ നായികയായ ഭാമയുടെ ജീവിതത്തിലേക്കാണ് ദേവൻ എന്ന ഗന്ധർവ്വൻ കടന്നുവരുന്നത്. ഭൂമിയിലും ആകാശത്തും അതിജീവിക്കുന്ന ബന്ധത്തിൻ്റെ ആഖ്യാനമാണ് ഇവരുടെ പ്രണയം. പത്മരാജൻ ഈ ബന്ധത്തെ ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങളുടെ ഘടന, കാലപരിധി, രംഗവിന്യാസം, സംഗീതോപയോഗം, കഥാപാത്രനിർമ്മാണം തുടങ്ങിയവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനപരമ്പരയിൽ നിന്നും ഈ സിനിമ എങ്ങനെ വ്യത്യസ്തമായി നിലകൊള്ളുന്നു എന്നതിനെ സമഗ്രമായി വരച്ചു കാട്ടുന്നു.

 കഥയും ആഖ്യാനഘടനയും

‘ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ’ എന്ന സിനിമയുടെ ആധാരകഥ ഒന്നിനൊന്നായി പരിചിതമായ മനുഷ്യ–ദൈവിക ബന്ധമാകുമ്പോഴും, അതിൻ്റെ ആഖ്യാനരീതിയും ഘടനയും കേരളീയ ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങളിലെ സങ്കേതങ്ങൾ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നതാണ്. ഭാമ എന്ന യുവതിയും ദേവൻ  (ഗന്ധർവ്വൻ) എന്ന ദൈവികപുരുഷനും തമ്മിലുള്ള പ്രണയം സാധാരണ കാമാനുഭവങ്ങളെ അതിജീവിച്ചൊരു അതീത്വത്തിലാണ് നിലകൊള്ളുന്നത്. ഭാമ ഭൂമിയിലുള്ള മനുഷ്യസ്ത്രീ മാത്രമാണ്, ദേവൻ ആകാശീയലോകത്തിൽ പെട്ടവൻ. അതിനാൽ ഇവരുടെ ബന്ധം ഭൗതികതയും അതീതതയും തമ്മിൽ അനുരഞ്ജനപ്പെടുത്തുന്ന ആശയങ്ങളിലേക്ക് തിരിയുന്നു.

കഥയുടെ ഘടന ലീനിയർ നറേറ്റീവിൻ്റെ രൂപത്തിലാണ്. ആദ്യം ഭാമയുടെ മാനസികഭാവങ്ങളും ജീവിതവിഷമതകളും അവതരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു. തുടർന്ന് ദേവൻ്റെ പ്രത്യക്ഷതയിലൂടെ ആഖ്യാനം മായാജാലപരമായ ദൈവികതയിലേക്ക് മാറുന്നു. ഇവിടെ ഗന്ധർവ്വൻ ഭൂമിയിൽ വന്നു നിൽക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ആ ദൃശ്യതയിലൂടെയും ശബ്ദത്തിലൂടെയും മാത്രം ആവിഷ്കരിക്കുന്നു. അതിനാൽ തന്നെ ആ യാഥാർത്ഥ്യവും ഭ്രമവും തമ്മിൽ വേർതിരിയ്ക്കാൻ കഴിയാത്ത തരത്തിലുള്ളതാണ്.

പത്മരാജൻ, ചിത്രം ആഖ്യാനപരമായി ഒരു ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനത്തെപ്പോലെ രൂപപ്പെടുത്തുന്നു. അതിൽ കഥാപാത്രങ്ങൾ സൗകര്യപ്രദമായ സമയങ്ങളിലും സ്ഥലങ്ങളിലും മാത്രം പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു; ഇവരുടെ പിന്നണികളും സാമൂഹികപ്രതിബന്ധങ്ങളും അപൂർവമായി മാത്രമേ കാണപ്പെടുന്നുള്ളൂ. ഈ ചുവടുപിടിത്തം കഥാപാത്രങ്ങളെ ഒരു "കഥ പറയുന്ന" വൃത്താന്തത്തിലെ പ്രതീകങ്ങളായി മാറ്റുന്നു.

ഭാമയുടെ കാഴ്ചപ്പാടിലൂടെയാണ് സിനിമയുടെ ആന്തരവത്കരണം സാധ്യമാകുന്നത്. ഭാമയുടെ മോഹങ്ങളും സ്വപ്നങ്ങളുമാണ് ആഖ്യാനത്തെ കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നത്. ദേവൻ സിനിമയുടെ തുടക്കത്തിലും അവസാനത്തിലും നേരിട്ട് പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു എന്നത് ആഖ്യാനത്തെ ഭാമയുടെ ആഭ്യന്തര യാഥാർത്ഥ്യമായി ദൃഢീകരിക്കുന്നു. ഇതിലൂടെ കാമനയുടെ ഒരു അന്തർധ്വനി നിറഞ്ഞ, ഫോക്‌ലോറിൻ്റെ ആധികാരികതയെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്ന, നവീനമായ ഒരു കഥാപരിണാമം നമുക്ക് കാണാനാകുന്നു.

ആഖ്യാനഘടനയും ഫോക്‌ലോർ സംഭാഷണവും

ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന സിനിമയുടെ ആഖ്യാനഘടന അതിന്റെ ഫോക്‌ലോർ സ്വഭാവത്തെ ശക്തമായി അഭിവ്യഞ്ജനപ്പെടുത്തുന്നു. ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങൾക്ക് സാധാരണയായി അനുയോജ്യമായ ഘടകങ്ങളായ വചനപരമ്പര, പുനരാവൃതികൾ, അതീന്ദ്രിയ ഇടപെടലുകൾ, ചിന്താത്മക തടസ്സങ്ങൾ എന്നിവ സിനിമയുടെ നാടൻ സ്വഭാവത്തിന് അടിത്തറ ഒരുക്കുന്നു. പത്മരാജൻ ഈ ഘടകങ്ങൾ സിനിമാറ്റിക് ഭാഷയിലൂടെ നവീകരിക്കുകയും, ആധുനികതയുമായി ഫോക്‌ലോർ സംവദിക്കുന്ന വിധത്തിൽ ആഖ്യാനത്തെ പുനർസൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

ദേവൻ എന്ന ഗന്ധർവ്വൻ, ഭാമയുടെ കാഴ്ചപ്പാടിലൂടെ മാത്രം ദൃശ്യവൽക്കരിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു മിത്തിക്കൽ സാന്നിധ്യമായി ആഖ്യാനത്തിൽ പ്രവേശിക്കുന്നു. ഇത് ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനത്തിലെ ദൈവിക-അദൃശ്യ സാന്നിദ്ധ്യങ്ങളുടെ അനുരണനമാണ്. ഭാമയുടെ പ്രപഞ്ചത്തിൽ മാത്രം ദേവൻ സജീവമാകുന്നത്, ഈ ആഖ്യാനത്തിന്റെ ആന്തരിക ദിശയെ നിർണ്ണയിക്കുന്നു.

ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങൾക്കു സർവസാധാരണമായ ഘടകങ്ങളായ സ്വപ്നക്കാഴ്ചകൾ, പുനരാവൃതികൾ, പ്രകൃതിദൃശ്യങ്ങളുടെ ഘനത എന്നിവ പത്മരാജൻ ജാഗ്രതയോടെയാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ഭാമയുടെ ദു:ഖവേദന, ക്ഷേത്രമുറ്റത്തുള്ള ദർശനാനുഭവം, സംഗീതാത്മക നിശാസന്ധ്യ എന്നിവ ദൃശ്യഭാഷയുടെ പ്രകടനളാണ്. ശബ്ദം, ശാസ്ത്രീയ സംഗീതം, പ്രകൃതിദൃശ്യം എന്നിവയുടെ ഏകോപനം ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനത്തിന്‍റെ താളമെന്നപോലെ ആഖ്യാനത്തിനു സംഭാഷണമാകുന്നു.

ചിത്രത്തിന്റെ ആഖ്യാനഘടന ലീനിയർ അല്ല. ചിലപ്പോഴൊക്കെ അനുപാതപരമായി വൃത്താകൃതിയിൽ അല്ലെങ്കിൽ മനസ്സിന്റെ സങ്കീർണ്ണ വഴികളിലൂടെ പുരോഗമിക്കുന്നു. ദർശകൻ ആന്തരികമായി ചിത്രത്തിലെ അനുഭവങ്ങളിൽ ലയിക്കാൻ ഉപകരിക്കുന്ന ഈ ശൈലി, ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനത്തിലെ അനുഭവചക്രങ്ങളോട് സാദൃശ്യമുള്ളതാണ്.

ഇതിലൂടെയാണ് പത്മരാജൻ തന്റെ ആഖ്യാനഭാഷയെ ഫോക്‌ലോർ രചനാപരമ്പരയുമായി ആശയപരമായി സംഭാഷിപ്പിക്കുന്നത്. ഫോക്‌ലോർ സ്വഭാവമുള്ള ആഖ്യാനഘടനയും ആധുനിക സിനിമാഭാഷയും തമ്മിൽ അർത്ഥവത്തായ ഇടപെടലുകൾ ആരംഭിക്കുമ്പോൾ, കലാരചനയിൽ സാംസ്കാരികമായ ഒരു സമവായം ഉണ്ടായിരിക്കുകയാണ്.

 കാഴ്ചയുടെ തന്മയത്വം

ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന ചിത്രത്തിൽ

കാഴ്ച വെറും ബാഹ്യമായ ദൃശ്യപരിചയമായി മാറ്റപ്പെടുന്നില്ല; അതിനേക്കാൾ വളരെ കൂടുതൽ ആന്തരികമായ, തന്മയത്വപരമായ അനുഭവമായി ആഖ്യാനത്തിൽ നിലനിൽക്കുന്നു. ദേവൻ എന്ന ഗന്ധർവ്വനെ ഭാമ കാണുന്നത് യാഥാർത്ഥ്യപരമായ ദൃശ്യബോധമല്ല; മറിച്ച്, അവളുടെ മനസ്സിലെ ആകുലതയിലും ആഗ്രഹങ്ങളിലും നിന്നും ഉദിക്കുന്ന ആത്മാനുഭവമാണ്. ഭാമയുടെ ദൃശ്യമാകൽ, ഭ്രമാത്മകതയുടെയോ ഭാവനയുടെ ഉൽപ്പന്നമെന്നോ ചിന്തിക്കാവുന്നതാണ്. എന്നാൽ, സിനിമയുടെ ആഖ്യാനഭംഗിയിൽ അതിനെ ഒരു വിശ്വസനീയതയോടെ പ്രക്ഷേപിക്കപ്പെടുന്ന അനുഭവമായി നമുക്ക് കാണാനാകുന്നു. ഇതിലൂടെ കാഴ്ച ഒരേ സമയം ഭൗതികവും അതീവ ആത്മീയവുമായ അന്തർഭാവം ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.

ഇവിടെ ദേവന്റെ പ്രത്യക്ഷതയെന്നത് ഭാമയുടെ പ്രണയാഭിലാഷങ്ങളുടെയും ആത്മീയ വാചാലതയുടെയും സംയോജനമാണ്. അത് അനുഭവിക്കുന്നവനു മാത്രമായി ഉള്ള ഒരു ആത്മസാക്ഷാത്കാരമായി മാറുന്നു.ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന സിനിമയുടെ ഈ വിചിത്രമായ കാഴ്ചാനുഭവം, ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങളിൽ നാം കാണുന്ന അതിമാനുഷിക സാന്നിധ്യങ്ങളോട് ഏറെ സാമ്യം കാണിക്കുന്നു. ദേവൻ ഭാമയ്ക്ക് മാത്രം ദൃശ്യനാകുന്നു എന്നത് അവളുടെ ആന്തരിക ലോകത്തോടുള്ള  ആത്മസംവേദനമാണ്. സിനിമയിൽ, പ്രേക്ഷകനും ഈ തന്മയത്വാനുഭവത്തിൽ പങ്കാളിയാകേണ്ടിവരുന്നു.

ഉപസംഹാരം

ഞാൻ ഗന്ധർവ്വൻ എന്ന സിനിമയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി നിർവഹിച്ച ഈ പഠനം, ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനരീതികളും അതിൻ്റെ ആധുനിക മലയാള സിനിമയിലുളള സമന്വയസാധ്യതകളും ആഴത്തിൽ പരിശോധിക്കുന്നു. ഗന്ധർവ്വലോകത്തിൽ നിന്നുള്ള ദേവനും ഭൂമിയിലെ ഭാമയും തമ്മിലുള്ള പ്രണയബന്ധം ഫോക്‌ലോറിൻ്റെ അതീതത്വവും ദൈവികതയും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഘടനയിൽ ശേഷിക്കുന്നു. ചിത്രത്തിലെ സംഗീതം, ദൃശ്യഭാഷ,കഥാപാത്രവികാസം എന്നിവയെല്ലാം ചേർന്നാണ് ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങളുടെ ആന്തരിക താളം ആധുനിക ചലച്ചിത്രഭാഷ യിലേക്ക് മാറ്റം വരുത്തുന്നത്. മലയാള സിനിമയിൽ ആഖ്യാനസംരംഭങ്ങളോടുള്ള സമീപനരീതികൾക്ക് പുതിയ ദിശകളും വ്യാഖ്യാനചാതുര്യങ്ങളും കൈവരുന്നു.

ഫോക്‌ലോറിൻ്റെ വിശ്വാസരീതികളും ആഖ്യാനഘടനയും പിന്തുടർന്നെങ്കിലും, ഈ സിനിമ അതിൻ്റെ അതിരുകടന്ന അതിജീവനത്തിൻ്റെ, കാമനയുടെ, ആത്മീയ അന്വേഷണത്തിൻ്റെ, സങ്കേതപരമായ അനുഭവങ്ങളുടെ പ്രതിനിധാനമായി മാറുന്നു. ദൈവികതയും മനുഷ്യസ്നേഹവും ഇടകലർന്ന ഈ കഥാപ്രവാഹം, പ്രേക്ഷകനെ സങ്കേതപരമായ ഒരു സഞ്ചാരത്തിലേക്ക് ക്ഷണിക്കുന്നു.മലയാള സിനിമയിലെ ഫോക്‌ലോർ ആഖ്യാനങ്ങളിൽ നിന്നുണ്ടാകുന്ന കലാസൃഷ്ടികളുടെ ശക്തമായ ഉദാഹരണമായി ഇത് നിലകൊള്ളുന്നു.

കുറിപ്പുകൾ

1.Jan Harold Brunvand, The study of American folklore. An Introduction. 4th ed. W. W. Norton & Company, 1998,p 3-5.

2.Linda Degh, Narratjives in Society: A performer centered study of Narration. Indiana University Press, 1995,p11-19.

3.Alan Dundus, Sacred Narratives:readings in the Theory of Myth. University of California Press,1984,p1-4.

4.A. K. Ramanujan.” Three Hundred Ramayanas:Examples and Three Thoughts of Translation”.ln many Ramayanas: the diversity of narrayive tradition in South Asia edited by Paula Richman, University of California Press,1991,p22-26.

5.സ്റ്റെല്ല ക്രാംറിഷ്, ദി പ്രെസെൻസ് ഓഫ് ശിവ , പ്രിൻസ്റ്റൺ യൂണിവേഴ്സിറ്റി പ്രസ്സ്, 1981, പേജ് 219-224.

6. എം.മുകുന്ദൻ, സിനിമ ആന്റ് മിത്ത്, കേരള ഫിലിം നറേറ്റീവ്സ് സ്റ്റഡീസ്, കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി, 2004, പേജ് 114-118.

7.ഡണ്ടസ് അലൻ, ഫോക് ലോർ ആസ് എ മിറർ ഓഫ് കൾച്ചർ, ദി ജേർണൽ ഓഫ് അമേരിക്കൻ ഫോക് ലോർ. ഭാഗം. 88, 1975, പേജ് 136-142.

8. ഡണ്ടസ് അലൻ,ഫോക് ലോർ ആസ് എ മിറർ ഓഫ് കൾച്ചർ,എസ്സേയ്സ് ഇൻ ഫോക് ലോറിസ്റ്റിക്സ്, 1978, പേജ് 78 - 83.

ഗ്രന്ഥസൂചി

1.ഡണ്ടസ്, അലൻ. നാടോടിക്കഥകളുടെ വ്യാഖ്യാനം . ഇന്ത്യാന യൂണിവേഴ്സിറ്റി പ്രസ്സ്, 1980.

2.Jan Harold Brunvand, The study of American folklore. An Introduction. 4th ed. W. W. Norton & Company, 1998.

3.ബാസ്കോം, വില്യം. "നാടോടി കഥകളുടെ രൂപങ്ങൾ: ഗദ്യ കഥകൾ." സേക്രഡ് നറേറ്റീവ്: റീഡിംഗ്സ് ഇൻ ദി തിയറി ഓഫ് മിത്ത് , അലൻ ഡണ്ടസ് എഡിറ്റ് ചെയ്തത്, യൂണിവേഴ്സിറ്റി ഓഫ് കാലിഫോർണിയ പ്രസ്സ്, 1984.

4. എം.മുകുന്ദൻ, സിനിമ ആന്റ് മിത്ത്, കേരള ഫിലിം നറേറ്റീവ്സ് സ്റ്റഡീസ്, കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി, 2004.

5.ബൗമാൻ, റിച്ചാർഡ്. നാടോടിക്കഥകൾ, സാംസ്കാരിക പ്രകടനങ്ങൾ, ജനപ്രിയ വിനോദങ്ങൾ . ഓക്സ്ഫോർഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി പ്രസ്സ്, 1992.

6.Linda Degh, Narratjives in Society: A performer centered study of Narration. Indiana University Press, 1995.

7.നായർ, കെ. രാധാകൃഷ്ണൻ. കേരളത്തിന്റെ നാടോടിക്കഥകൾ . നാഷണൽ ബുക്ക് ട്രസ്റ്റ്, ഇന്ത്യ, 2011.

8.നമ്പൂതിരി, എം.വി.വിഷ്ണു. കേരള ഫോക്ലോർ: ഒരു ആമുഖം . കേരള ഭാഷാ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്, 2005.

9.വാസുദേവൻ, രവി. ദി മെലോഡ്രാമാറ്റിക് പബ്ലിക്: ഫിലിം ഫോം ആൻഡ് സ്പീക്ടേറ്റർഷിപ്പ് ഇൻ ഇന്ത്യൻ സിനിമ . പെർമനന്റ് ബ്ലാക്ക്, 2011.

10.സക്കറിയ, മിനി. മലയാള സിനിമയിലെ മിത്തും ആധുനികതയും: തിരഞ്ഞെടുത്ത സിനിമകളുടെ വിശകലനം . പ്രബന്ധം, ഹൈദരാബാദ് സർവകലാശാല, 2016.

11..പത്മരാജൻ, പി. ഞാൻ ഗന്ധർവൻ (ചലച്ചിത്രം). പി. പത്മരാജൻ സംവിധാനം ചെയ്തു, ബാബു തിരുവല്ല നിർമ്മിച്ചത്, 1991.

12.കെ. ജയകുമാർ. ചലച്ചിത്രവും സംസ്‌കാരവും . കേരള ഭാഷ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്, തിരുവനന്തപുരം, 2018.

ചിന്ത എസ് ധരൻ

ഗവേഷക, മലയാള വിഭാഗം

സർക്കാർ വനിതാ കോളെജ് തിരുവനന്തപുരം