മോറിസ് മെർലോ - പോണ്ടിയുടെ തത്വചിന്തയുടെ സ്വാധീനം ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ

ബിസ്‌മി എൽ. എസ്.   &  ഡോ. ജോബി ചെറിയാൻ

സംഗ്രഹം

ഈ ലേഖനം മോറിസ്  മെർലോ – പോണ്ടിയുടെ ദർശനം ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലെ തത്ത്വചിന്തയുടെ വികസനത്തിൽ എത്രത്തോളം നിർണായക പങ്ക് വഹിച്ചിരിക്കുന്നു എന്നതിന്റെ ഒരു ചെറു അന്വേഷണമാണ്. ഇവിടെ മെർലോ - പോണ്ടിയുടെ ഫിനോമനോളജിയിൽ ദേഹം, ബോധം, ലോകം എന്നിവ തമ്മിലുള്ള അനിവാര്യ ബന്ധത്തെ മുഖ്യമായ ആശയമായി ഉൾകൊണ്ട് സമകാലീക ചിന്തകർ എങ്ങനെയാണ് ഈ ദാർശനിക തത്വത്തെ കാണുന്നതെന്ന് വിശകലനം നടത്തുന്നു . ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലെ നൂതന ദാർശനിക ചിന്തനങ്ങളായ സാങ്കേതിക പുരോഗതികൾ, ബയോതത്ത്വം, സാമൂഹിക-സാംസ്കാരിക പരിണാമങ്ങൾ തുടങ്ങിയതിൽ ഈ ആശയങ്ങൾ പുതിയ ദിശകൾക്ക് വഴിവെച്ചിട്ടുണ്ട് എന്നും ഈ ലേഖനം സമർത്ഥിക്കുന്നു. കൂടാതെ, ഈ മേഖലകളിൽ മെർലോ – പോണ്ടിയുടെ പ്രസക്തി എത്രത്തോളം ആണെന്ന് സമകാലീന ദാർശനികരായ ഡേവിഡ് ഏബ്രാം, ആലൻ ബദ്യൂ, ഡോണാ ഹാരവേ തുടങ്ങിയവർ പുനർപരിശോധന ചെയ്യുന്നതും പ്രതിപാദിക്കുന്നു. ഈ ലേഖനം  ഭാവിയിലേക്കുള്ള ദാർശനിക ഗവേഷണങ്ങളുടെ സാധ്യതയെയും  അതോടൊപ്പം മെർലോ - പോണ്ടിയുടെ ആശയങ്ങൾ നേരിടുന്ന പുതിയ വെല്ലുവിളികളെയും സാധ്യതകളെയും മനസിലാക്കുവാനും ശ്രമിക്കുന്നു.

താക്കോൽ വാക്കുകൾ : പോസ്റ്റ് ഹ്യൂമനിസം, ബയോതത്ത്വം, ലോകം  ,ദേഹം, ബോധം, ഓന്തോളജി, ഫിനിമിനോളജി .

ആമുഖം

 ഫ്രഞ്ച് ദാർശനിക പ്രഗത്ഭനായ മോറിസ് മെർല്ലോ – പോണ്ടിയുടെ പ്രതിപാദനങ്ങൾ, പ്രത്യേകിച്ച് "ദേഹം" എന്ന ആശയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള തത്ത്വചിന്ത, 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഫിനോമനോളജിയുടെ വളർച്ചയിൽ വലിയ  പങ്ക് വഹിച്ചു. മുൻകാല ദാർശനികരായ ഹെഗേൽ, ഹുസ്സൽ, ഹെയ്‌ഡിഗർ എന്നിവരുടെ ആശയങ്ങളിൽ ആകൃഷ്ടനായ  മെർലോ- പോണ്ടി, ഇക്കാലഘട്ടത്തിലെ തത്ത്വചിന്തകൾക്ക് നവദിശ നൽകി എന്നത് ശ്രദ്ധേയമായിരിക്കുന്നു . സമകാലീക ദാർശനിക ചിന്തകളായ സാങ്കേതികത, ബയോതത്ത്വം, സാമൂഹിക- സാംസ്കാരിക മാറ്റങ്ങൾ തുടങ്ങിയവയിൽ  തന്നെയാണ് മെർലോ-പോണ്ടിയുടെ ആശയങ്ങൾ പ്രബലമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിരിക്കുന്നത്.

1 . മെർലോ പോണ്ടി തത്വചിന്തയിൽ 

മുൻ പറഞ്ഞതുപോലെ  മെർലോ- പോണ്ടിയുടെ ആശയങ്ങൾ, ഹുസ്സർലിന്റെ ഫിനോമനോളജിയുടെയും ഹെയ്ഡികറിന്റെ ഓന്തോളജിയുടെയും ഒരു സങ്കലിത രൂപകല്പന തന്നെയാണ് .  ഫിനോമനോളജി എന്ന പ്രത്യയശാസ്ത്രം  അനുഭവത്തിന്റെ പ്രാഥമികത ചൂണ്ടികാണിക്കുന്നു. അതായത്, ഫിനോമനോളജി എന്നത് ഒരു അനുഭവശാസ്ത്രമാണ് എന്നർഥം. ഇതിന്റെ മുഖ്യ അന്വേഷണലക്ഷ്യം എന്നു പറയുന്നത് ഉൺമയുടെ (essence) ആഴങ്ങൾ ആണ്. ഈ   ഉൺമയുടെ ആഴങ്ങൾ അനുഭവവുമായി ബന്ധിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. എന്നാൽ ഈ അനുഭവം എന്നത് ആന്തരികമായും ബാഹ്യമായും കോർത്തിണക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. അതിനാൽ  ഉൺമയുടെ അനുഭവം എന്നത് മുൻവിധികളൊന്നും ഇല്ലാത്ത, തനതായ ഒന്നായി തീരുന്നു.

ഇതിന്റെതുടർച്ചയെന്നോണം മെർലോ-പോണ്ടി അനുഭവത്തെ ഒരു സജീവമായ ( lived) , ദൈനംദിന ജീവിതത്തിൽ നിന്നുള്ള പ്രത്യക്ഷമായ അനുഭവമായി കാണുന്നു. ഈ പ്രക്രിയയുടെ കേന്ദ്രമായ ബോധം, വസ്തുതകളെ നേരിട്ട് അനുഭവിക്കുന്ന ഒരു സജീവ പ്രക്രിയയാണ്; അത് ഒരു നിഷ്ക്രിയ (Passive) ഗ്രഹണം അല്ല. അതിനാൽ, ബോധവും ലോകവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം സജീവമായ ഒന്നായി മാറുന്നു.

ഇവിടെദേഹംഎന്നത് ജാഗ്രതയും അവബോധവുമുള്ള ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന ശരീരത്തിന്റെതനതായതത്ത്വമായി മാറുന്നു. സാധാരണയായി ദേഹം എന്നത് മുൻകാലങ്ങളിൽ ഒരുമെഷീൻ പോലെയോഅല്ലെങ്കിൽവെറുംഒരുശാരികഘടനയായോ പരിഗണിക്കപ്പെടാറുണ്ട്. എന്നാൽമെർലോ-പോണ്ടിയെസംബന്ധിച്ച് ദേഹം ഒരു സജീവമായ, ബോധമുള്ള സാദ്ധ്യതകളുടെ കേന്ദ്രമാണ്.  മാത്രമല്ല, ദേഹം എന്നത്  മനുഷ്യൻ ലോകത്തെ അനുഭവിക്കുന്ന മുഖ്യ മാർഗവും ആണ്. അതായത് “ദേഹം” എന്ന മാധ്യമം വഴി ബോധവുമായി ഇഴകി ചേർന്ന്  നമ്മൾ ലോകത്തോടുള്ള ബന്ധം സ്ഥാപിക്കുന്നു. അതിനാൽ, ദേഹം ബോധത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗമല്ല, ബോധവും ദേഹവും തമ്മിൽ പരസ്പരംഅവ്യക്തമായബന്ധത്തിലാണ് എന്ന് ഇത് തെളിയിക്കുന്നു

അതായത്, മെർല്ലോ – പോണ്ടിയുടെ ദർശനത്തിൽലോകവുംദേഹവും ബോധവുംതമ്മിലുള്ളത്ഒരു മൂന്നിലേക്കുള്ള (trialism) ഇടപെടലാണ്. ലോകം ബോധത്തിന് മുമ്പിൽ ഒരു വസ്തുതയായി മാത്രമല്ല, ദേഹത്തിലൂടെ അനുഭവിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു സജീവമായ ഘടകമായും നിലകൊള്ളുന്നുണ്ട്.  ഈ ബന്ധം മനുഷ്യന്റെ ജീവിതവും അവന്റെ അനുഭവങ്ങളുംരൂപപ്പെടുത്തികൊണ്ടിരിക്കുന്നു . അതുകൊണ്ട്, തത്ത്വചിന്താ പാരമ്പര്യത്തിൽ ഈ നൂതന ആശയം മെർലോ-പോണ്ടി   വഴികൂടുതൽ ശക്തമായി ഉയർന്നു.

2. 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ നൂതന ദാർശനിക പ്രവണതകൾ

 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ദാർശനിക ചിന്തകൾ മുൻകാലത്തേതിൽനിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി പുതിയ വെല്ലുവിളികളും സാധ്യതകളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. അതിൽ പ്രധാനമായും  സാങ്കേതികപുരോഗതികളും,സാമൂഹിക-സാംസ്കാരികമാറ്റങ്ങളും,ബയോതത്ത്വം പോലുള്ള ശാഖകളുടെ വളർച്ചയും ഉൾപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഇതിൽ നിന്നും കൂടുതൽ ശ്രദ്ധേയമായിരിക്കുന്ന  ഒരു സാങ്കേതിക പുരോഗമന  ആശയമാണ് പോസ്റ്റ് ഹ്യൂമനിസം .

മനുഷ്യൻ നൂതന സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെ (ജൈവസാങ്കേതികവിദ്യ, ആർട്ടിഫിഷ്യൽ ഇന്റലിജൻസ്,റോബോട്ടിക്സ്) സഹായത്തോടെ അവന്റെ പരിധികൾ വിപുലീകരിക്കുന്ന ഒരു “പോസ്റ്റ്-ഹ്യൂമൻ” അവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുകയാണെന്ന് ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.ഈ കാലഘട്ടം അതിന്റെ തെളിവ് നമുക്ക് നൽകുന്നുണ്ട്. മെലോ - പോണ്ടി സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ മനുഷ്യന്റെ ബോധവും  ദേഹവും  ഒന്നായി ഇഴകി ചേർന്നിരിക്കുന്നത് പോലെ, പോസ്റ്റ് ഹ്യൂമിനിസത്തിലെ മനുഷ്യൻറെ ദേഹവും ബോധവും കൂടെ സാങ്കേതികതയും ഒന്നായി ഇഴകി ചേർന്നിരിക്കുന്നു. ഇവിടെ ഒരു വ്യക്തിയുടെ നിലനിൽപ്പിനെ തന്നെ ആകമാനം സ്വാധീനിക്കുന്ന നിലയിൽ സാങ്കേതികതയുടെ വളർച്ച മാറി കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട് . ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, മനുഷ്യന്റെ ശരീരവും ബോധവും, സാങ്കേതിക ഉപകരണങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം പഴയ പോലെ നിലനിൽക്കുന്നില്ല എന്നത് വിമർശനാത്മകമായി തന്നെ ഈ ചിന്ത വിലയിരുത്തുന്നുണ്ട്. കൂടാതെ,  പോസ്റ്റ് ഹ്യൂമനിസവുമായി ചേർത്തു നിർത്താവുന്ന രീതിയിൽ നിൽക്കുന്ന   ബയോതത്ത്വം (Bioethics) എന്ന ആശയം ഈകാലഘട്ടത്തിലെമറ്റൊരപ്രധാനദാർശനികചിന്താപദ്ധതിയാണ്.മനുഷ്യജീവിതത്തിന്റെനൈതികത,ജീവശാസ്ത്രം,സാങ്കേതികവിദ്യഎന്നിവതമ്മിലുള്ളഗുണദോഷവശങ്ങൾഈശാഖയിൽചർച്ചചെയ്യപ്പെടുന്നു.ഇതിൽ,മെർലോപോണ്ടിയുടെദേഹത്തെക്കുറിച്ചുള്ളതത്ത്വചിന്തയുടെസ്വാധീനംവളരെയധികംപ്രതിഫലിക്കുന്നുണ്ട്. മാത്രമല്ല,സാമൂഹിക-സാംസ്കാരിക പരിണാമവാദങ്ങളുംഇതിൽഉൾപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.ആഗോളവൽക്കരണം(globalization),സാമൂഹികനീതി, പൗരാവകാശങ്ങൾ, ലിംഗവ്യത്യാസംതുടങ്ങിയവ21-ാംനൂറ്റാണ്ടിലുംസമഗ്രമായിവാദപ്രതിവാദങ്ങൾനടക്കുന്ന   ദാർശനികവിഷയങ്ങളാണ്.ഈ പരിണാമങ്ങളിൽമനുഷ്യന്റെഅവബോധവും അനുഭവങ്ങളും എങ്ങനെ മാറുന്നു എന്നത് വിശകലനം ചെയ്യേണ്ടതുണ്ട്.

അതോടൊപ്പം തന്നെ, 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ തത്ത്വചിന്തയിൽമനഃശാസ്ത്രവും (Psychology)ദാർശനികതയുമായി   ചേർന്ന്പുതിയചിന്തകൾആവിഷ്കരിക്കുന്നുണ്ട്.ഇവിടെബോധത്തിന്റെസ്വഭാവവും അവബോധാതീതമായ ഘടകങ്ങളും കൂടുതൽ വിശദമായി പഠിക്കപ്പെടുന്നു. ഉദാഹരണമായി,വസ്ത്വാധിഷ്ഠിത സത്ത ശാസ്ത്രം (Object-Oriented Ontology) പോലുള്ള മുന്നേറ്റം, വസ്തുക്കളെ മനുഷ്യബോധത്തിന്പുറമേസ്വതന്ത്രമായ സജീവ ഘടകങ്ങളായി കാണുന്നു, ഇത് മെർലോപോണ്ടിയുടെലോകം-ദേഹം-ബോധത്തെ പുതിയ രീതിയിൽ കാണാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. 

3. മെർലോ – പോണ്ടി സമകാലീക തത്വചിന്തകരിൽ 

21-ാ നൂറ്റാണ്ടിലെനൂതന ആശയങ്ങളുടെ  ഉല്പത്തിയിൽസമകാലീനതത്വചിന്തകരെഏറെസ്വാധീച്ച ഒരു തത്വചിന്തകൻ എന്ന നിലയിൽ മെർലോ - പോണ്ടി യുടെ സ്ഥാനംവളരെഉയർന്നതാണ്.പ്രധാനമായുംദേഹത്തെക്കുറിച്ചുള്ളമെർലോ-പോണ്ടിയുടെദർശനം, ഫിനോമനോളജിയുടെ നവരൂപങ്ങൾ,സാങ്കേതികതയോടുള്ള മനോഭാവംഎന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള അവബോധം തുടങ്ങിയവയിലാണ് ഇവർ  ആ കൃഷ്ടരായിയിരിക്കുന്നത്.ഈ ചിന്തകരിൽ പ്രധാനിയായ ഡേവിഡ് ഏബ്രാം (David Abram) എന്ന പരിസ്ഥിതി ദാർശനികൻമെർലോ-പോണ്ടിയുടെദേഹ-ബോധ-ലോകം ബന്ധത്തെ തന്റെ “The Spell of the Sensuous”        എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ വിശദമായി വിരിക്കുന്നുണ്ട്. മെർലോ-പോണ്ടിയുടെ അനുഭവത്തിന്റെ പ്രാഥമികതയെ ചൂണ്ടികാട്ടിയ ഏബ്രാം , തുടർന്ന്പ്രകൃതിയുമായി ഉള്ള മനുഷ്യന്റെ സജീവ ബന്ധത്തെ വിശദീകരിക്കുന്നു. മനുഷ്യനുംപ്രകൃതിയുംതമ്മിലുള്ള സജീവ സംവേദനത്തിന് ദേഹം ഒരു മുഖ്യഘടക മായിട്ടാണ് അദ്ദേഹം കാണുന്നത്. ആലൻ ബദ്യൂ (Alain Badiou) എന്ന മറ്റൊരു ഫ്രഞ്ച് ദാർശനികൻ എബ്രാമിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായിട്ടാണ് മെർലോ – പോണ്ടിയെ കാണുന്നത്. ആലൻ ബദ്യൂ, മെർലോ-പോണ്ടിയുടെഫിനോമനോളജിയെനേരിട്ട്പിന്തുടരുന്നില്ലഎന്നത് സവിശേഷമായവസ്തുതയാണ്.എങ്കിലും,അദ്ദേഹത്തിന്റെദാർശനിക ആഗോള ചിന്തകളിൽ ദേഹത്തിന്റെ സജീവതയെ കുറിച്ചുള്ള ആശയങ്ങൾ പ്രഭാവം ചെലുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ബദ്യൂയുടെ ഓർത്തഡോക്സ് മെറ്റാഫിസിക്സിലും സബ്‌ജക്റ്റ് തിയറിയിലും, ദേഹത്തിന്റെ സജീവ അനുഭവം ഒരു നിർണായക ഘടകമായിമാറുന്നുഎന്നത് ശ്രദ്ധേയമായിരിക്കുന്നു..ഡോണാ ഹാരവേ (Donna Haraway)എന്ന പോസ്റ്റ്-ഹ്യൂമനിസത്തിന്റെപ്രമുഖശാസ്ത്ര-സാമ്പ്രദായികവിമർശകമുൻ പറഞ്ഞചിന്തകരിൽനിന്നുംവ്യത്യസ്തമായദിശയിൽനിന്നാണ്മെർലോപോണ്ടിയെവായിക്കുന്നത്.ഹാരവേ,മെർലോ-പണ്ടിയുടെദർശനത്തിൽനിന്ന്ബോധവുംദേഹവുംസാങ്കേതികവുമായഘടകങ്ങളുടെ ഇടയിൽസങ്കീർണമായബന്ധം വിശദീകരിക്കാൻപ്രചോദനംഉൾകൊണ്ടിട്ടുണ്ട്.“സൈബോർഗുകൾ”എന്നആശയംഹാരവേഅവതരിപ്പിക്കുന്നത്,മെർലോ-പോണ്ടിയുടെദേഹത്തെക്കുറിച്ചുള്ളസജീവവുംഅനുഭവപരവുംആയ ചിന്തകളോട് ബന്ധപ്പെടുത്തിയാണ്. 

ഇതരതത്ത്വചിന്തകരായജുലിയൻ നോട്ടി, ഇവോ ലൂമർ, ഡോണൽഡ് ഹാഫ്മാൻ തുടങ്ങിയവരുടെകൃതികളിലുംമെർലോ-പോണ്ടിയുടെആശയങ്ങൾവളരെയധികംപ്രതിഫലിക്കുന്നുണ്ട്.അവരുടെയൊക്കെദാർശനികപദ്ധതിയിൽ,ദേഹവും ബോധവുംലോകവുംതമ്മിലുള്ള സമന്വയംപുതുവിഷയങ്ങൾരൂപപ്പെടുത്തുന്നുണ്ട്.ഇതിൽപ്രഗത്ഭനായ ജുലിയൻനോട്ടി(JulienNotti)മെർലോ-പോണ്ടിയുടെ ഫിനോമനോളജിയിൽ നിന്നും പ്രചോദനം സ്വീകരിച്ചു കൊണ്ട്ബോധത്തിന്റെയുംദേഹത്തിന്റെയുംപരിണാതലങ്ങളെവിശദമായിഅവലോകനംനടത്തിയിരിക്കുന്നു.അദ്ദേഹംദേഹത്തെഒരുസജീവമായ ഒന്നായും , അത് സാംസ്കാരികവും സാമൂഹികവുമായഘടകങ്ങളാൽരൂപപ്പെട്ട ഒരു ഘടകമായും കാണുന്നു.  21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെശാസ്ത്ര സാങ്കേതികതയുടെ വളർച്ചയുടെകൊടുമുടിയിൽഎത്തനില്ക്കുന്നഇന്ന് ,സാമൂഹിക-സാംസ്കാരിക ഇടപെടലുകൾ.നമ്മുടെദേഹത്തെഎങ്ങനെസ്വാധീനിക്കുന്നുഎന്നതിൽ നോട്ടിയുടെ പഠനം ശ്രദ്ധേയമാണ്.

ഇവോ ലൂമർ , മെർലോ-പോണ്ടിയുടെ “ദേഹം-ബോധം”ആശയത്തെഅടിസ്ഥാനമാക്കി,പുതിയമാനസികശാസ്ത്രതത്ത്വങ്ങൾവികസിപ്പിക്കുന്നതായി കാണുവാൻ കഴിയുന്നു.ബോധത്തിന്റെതത്ത്വപരമായ സ്വഭാവത്തിലും,ദേഹത്തിന്റെഅനുഭവശേഷിയിലും അദ്ദേഹം വലിയ താൽപര്യം കാണിക്കുന്നുണ്ട്.അതിനാൽ,മെർലോ-പോണ്ടിയുടെഫിനോമനോളജിക്കൽസമീപനംമനഃശാസ്ത്രത്തിലുംബോധശാസ്ത്രത്തിലും പുതിയ ഗവേഷണങ്ങൾക്ക് വഴിതെളിക്കുന്നതായി അദ്ദേഹം തന്റെ എഴുത്തുകളിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.

ഡോണൽഡ്ഹാഫ്മാൻ(Donald Hoffman) ബോധത്തിന്റെസാങ്കേതികമായ മുഖത്തെക്കുറിച്ച്പഠിക്കുകയും,ബോധവും വസ്തുതയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്തെ പുത്തൻദർശനത്തോടുകൂടി വിശകലനം ചെയ്യുകയുംചെയ്യുന്നുണ്ട്. ഇവിടെമെർലോ-പോണ്ടിയുടെദർശനത്തിൽനിന്നുള്ള ദേഹവുംബോധവുംതമ്മിലുള്ളഅനിവാര്യബന്ധംഹാഫ്മാന്റെബോധസിദ്ധാന്തങ്ങൾക്ക് തത്ത്വപരമായ അടിസ്ഥാനം നൽകുന്നു എന്നത് ശ്രദ്ധേയമായതാണ്. അദ്ദേഹം ബോധത്തെ ഒരു സജീവ സംഭാവനയായി കാണുന്നു, ഇത് 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സാങ്കേതികവും കൃത്രിമ ബുദ്ധികളും മറികടക്കാനുള്ള ഒരു തത്ത്വമാർഗമാണ് എന്ന രീതിയിലാണ് അദ്ദേഹം വിശദീകരിക്കുന്നത്.

ഈ ചിന്തകർ മെർലോ-പോണ്ടിയുടെ തത്ത്വചിന്തയുടെ വിവിധ വശങ്ങളെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയാണ് അവരുടെ കൃതികളിൽ പുതിയ ആശയങ്ങൾ രൂപകല്പന ചെയ്യ്തിരിക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ, ഇവരുടെ ദേഹവും ബോധവും ലോകവും തമ്മിലുള്ള പുത്തൻ സംവേദന തത്ത്വങ്ങൾ 21 -ാം നൂറ്റാണ്ടിനുള്ളിലെ തത്ത്വചിന്തയുടെ സമകാലീന മുഖവുരകളായി മാറിയിരിക്കുന്നു എന്നത്  സംശയമില്ലാത്ത വസ്തുതയാണ്.

 4. നിഗമനം

മൊറിസ്മെർലോ-പോണ്ടിയുടെ ദർശനങ്ങൾ 21-ാംനൂറ്റാണ്ടിലെ തത്ത്വചിന്തയുടെവളർച്ചയ്ക്കും പരിമിതികൾക്കുംഇടയിലുള്ള ഒരു മധ്യബിന്ദുവായി മാറിയിരിക്കുന്നു എന്ന് ഈ ലേഖനം മുൻ പറഞ്ഞ ആശയങ്ങളിലൂടെ തെളിയിക്കുന്നു. ദേഹം, ബോധം, ലോകം എന്ന മൂന്നിനും ഇടയിലുള്ള സജീവമായ ബന്ധത്തെ  വിശദീകരിച്ചതുകൊണ്ടാണ് തന്റെ സ്ഥാനം തത്വശാസ്ത്രത്തിൽ അദ്ദേഹം ഉറപ്പിക്കുന്നത്. ഇന്ന് ഉയർന്നുവരുന്ന നൂതന ആശയങ്ങളായ സാങ്കേതിക, ബയോതത്ത്വo, സാമൂഹിക-സാംസ്കാരിക തുടങ്ങിയവയിൽ നേരിടുന്ന വെല്ലുവിളികളെ അതിജീവിക്കാൻ ഈ ചിന്തകർ  സഹായിക്കുന്നതായും ഈ ലേഖനം  തെളിയിക്കുന്നു.

21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ദാർശനിക ചിന്തകൾ, മെർലോ-പോണ്ടിയുടെ ഫിനോമനോളജിയിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഏറ്റുവാങ്ങി, മനുഷ്യന്റെ ദേഹാനുഭവങ്ങളെ മാത്രമല്ല, സാങ്കേതിക ഉപകരണങ്ങളുമായി മനുഷ്യന്റെ അടുപ്പവും, സമകാലീന സമൂഹത്തിലെ വ്യത്യസ്തമായസാമൂഹ്യഘടകങ്ങളുമായുള്ളബന്ധവുംപുതുവത്കരിക്കുന്നു.സമകാലീനതത്ത്വചിന്തകരുംമെർലോ-പോണ്ടിയുടെആശയങ്ങളിൽനിന്നുംപ്രചോദനംപ്രാപിച്ച്പുതിയദർശനങ്ങളെരൂപപ്പെടുത്തുന്നു.

ഭാവിയിലേക്ക്നോക്കുമ്പോൾ, മെർലോ-പോണ്ടിയുടെദർശനത്തിൽ നിന്നുള്ളആശയങ്ങൾകൂടുതൽ ബഹുവിഷയീ(interdisciplinary) ഗവേഷണങ്ങൾക്ക് താത്പര്യമുണ്ടാക്കും. സാങ്കേതികവിദ്യ,ബയോതത്ത്വം, സാമൂഹ്യശാസ്ത്രം,മനഃശാസ്ത്രം എന്നിവയുടെപരസ്പരബന്ധം കൂടുതൽആഴത്തിൽപഠിക്കപ്പെടുമ്പോൾ, മെർലോ-പോണ്ടിയുടെ ദർശനത്തിന്റെ പ്രാധാന്യം കൂടുതൽ വർദ്ധിക്കുമെന്നത് നിഷേധിക്കാൻ കഴിയാത്ത വസ്തുത തന്നെയാണ്.

Bibliography (Works Cited) 

1.Abram, David. The Spell of the Sensuous: Perception and Language in a More-than-Human World. Vintage Books, 1997.

2.Badiou, Alain. Being and Event. Translated by Oliver Feltham, Continuum, 2005.

3.Hoffman, Donald D. The Case Against Reality: Why Evolution Hid the Truth from Our Eyes. W. W. Norton & Company, 2019.

4.Haraway, Donna. Simians, Cyborgs, and Women: The Reinvention of Nature. Routledge, 1991.

5.. Consciousness and the Brain: Deciphering How the Brain Codes Our Thoughts. MIT Press, 2011.

6.Merleau-Ponty, Maurice. Phenomenology of Perception. Translated by Colin Smith, Routledge, 2012.

Bismi.L.S

Research Scholar

Department of philosophy

Govt College for women,TVPM

Dr. Joby Cherian

Associate professor

Department of philosophy 

Govt College for women TVPM